ΝΑΤΟ
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αρχικά των αγγλικών λέξεων Νοrth Αtlantic Τreaty Οrganizatiοn (ελληνικά: Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου, κατά λέξη Οργανισμός Συνθήκης Βορείου Ατλαντικού). Στρατιωτική αμυντική συμμαχία χωρών της Δύσης που έχει σκοπό την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των χωρών-μελών σε διάφορους τομείς (στρατιωτικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, μορφωτικό), την προώθηση των γεωπολιτικών συμφερόντων και την αποτροπή της ένοπλης επίθεσης εναντίον κάποιας χώρας-μέλους από άλλες.
Η συμμαχία αυτή υπογράφτηκε τον Απρίλιο του 1949 στην Ουάσινγκτον από 12 χώρες της Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής (Βέλγιο, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Δανία, ΗΠΑ, Ισλανδία, Ιταλία, Καναδάς, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία). Το 1952 προσχώρησαν στη συμμαχία η Ελλάδα και η Τουρκία και το 1955 η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Η προσχώρηση της τελευταίας προκάλεσε ως αντίδραση τη σύναψη του συμφώνου της Βαρσοβίας από τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Σήμερα, η Βορειοατλαντική Συμμαχία αριθμεί 28 χώρες μέλη.
Το ανώτατο όργανο του ΝΑΤΟ είναι το Συμβούλιο του Βόρειου Ατλαντικού (North Atlantic Council), με έδρα τις Βρυξέλλες στο Βέλγιο. Αποτελεί το κύριο σώμα και αντιπροσωπεύεται από τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας των κρατών-μελών. Συνέρχεται δύο φορές το χρόνο, ενώ μία μόνιμη ομάδα είναι το εκτελεστικό του όργανο και συνέρχεται επί εβδομαδιαίας βάσης. Πρόεδρος του συμβουλίου είναι ο Γενικός Γραμματέας (πρώτος γραμματέας εκλέχτηκε ο Άγγλος λόρδος Ισμέι (Ismay) το 1952). Μία φορά κάθε δύο χρόνια διεξάγεται η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ, στην οποία μετέχουν οι Αρχηγοί των Κρατών-Μελών (πρόεδροι και πρωθυπουργοί). Άλλο ανώτατο όργανο του ΝΑΤΟ είναι η Στρατιωτική Επιτροπή (Military Committee), η οποία αποτελείται από τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων (Α/ΓΕΕΘΑ) όλων των κρατών-μελών και συνέρχεται δύο φορές το χρόνο, ενώ μία μόνιμη ομάδα είναι το εκτελεστικό όργανο της Στρατιωτικής Επιτροπής και συνέρχεται επί εβδομαδιαίας βάσης.
Ιδρυτικά μέλη (4 Απριλίου 1949) Βέλγιο
Καναδάς
Δανία
Γαλλία Αποχώρησε από το στρατιωτικό σκέλος της Συμμαχίας το 1966. Έκτοτε και μέχρι το 1993 παρέμεινε μόνο μέλος της πολιτικής πτέρυγας του NATO. Στις 11 Μαρτίου του 2009 ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζύ ανακοίνωσε επίσημα την επιστροφή - έπειτα από 43 χρόνια - της χώρας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. [1]
Ισλανδία Η Ισλανδία είναι το μοναδικό μέλος του NATO που δεν έχει δικό του τακτικό στρατό. Το Σεπτέμβριο 2006 οι ΗΠΑ απέσυραν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις από τη χώρα.
Ιταλία
Λουξεμβούργο
Ολλανδία
Νορβηγία
Πορτογαλία
Ηνωμένο Βασίλειο
ΗΠΑ
Χώρες που εισήλθαν στο ΝΑΤΟ μετά από την ίδρυσή του Τουρκία (18 Φεβρουαρίου 1952)
Ελλάδα (18 Φεβρουαρίου 1952). Η Ελλάδα αποχώρησε από την υποχρέωση της συμμετοχής της σε νατοϊκές ασκήσεις, στην περίοδο 1974 - 1980, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974.
Γερμανία (9 Μαΐου 1955 ως Δυτική Γερμανία. To Σάαρλαντ επανενώθηκε με αυτήν το 1957 και το έδαφος της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας επανενώθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1990)
Ισπανία (30 Μαΐου 1982)
Χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ που εισήλθαν στο ΝΑΤΟ μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου
12 Μαρτίου 1999:
Τσεχία
Ουγγαρία
Πολωνία
29 Μαρτίου 2004:
Βουλγαρία
Εσθονία
Λεττονία
Λιθουανία
Ρουμανία
Σλοβακία
Σλοβενία
1η Απριλίου 2009:
Αλβανία
Κροατία
[Επεξεργασία] Ευρωατλαντική συνεργασία
Για την επαύξηση της συνεργασίας έχει καθιερωθεί ένα διπλό πλαίσιο μεταξύ των 28 μελών του NATO και των 21 λεγόμενων συνεταίρων (partner countries):
Το πρόγραμμα Συνεργασία για την Ειρήνη (PfP) ιδρύθηκε το 1994 με βάση τις διμερείς σχέσεις μεταξύ κάθε χώρας και του ΝΑΤΟ. Η κάθε χώρα PfP επιλέγει το βαθμό συνεργασίας. Το εν λόγω πρόγραμμα θεωρείται η λειτουργική πτέρυγα της Ευρωατλαντικής Συνεργασίας.
Το Συμβούλιο Ευρωατλαντικής Συνεργασίας (EAPC) ιδρύθηκε στις 29 Μαΐου 1997, για το συντονισμό και διάλογο μεταξύ όλων των συμμετεχόντων 49 συνολικά χωρών ΝΑΤΟ και PfP.
Οι 23 χώρες PfP είναι:
Πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες: 1. Αρμενία
2. Αζερμπαϊτζάν
3. Λευκορωσία
4. Γεωργία[2]
5. Καζακστάν
6. Κιργιζία
7. Μολδαβία
8. Ρωσία
9. Τατζικιστάν
10. Τουρκμενιστάν
11. Ουκρανία
12. Ουζμπεκιστάν
Χώρες, που αν και στρατιωτικά ουδέτερες,
κατείχαν καπιταλιστικές οικονομίες στον Ψυχρό Πόλεμο:
1. Αυστρία
2. Φινλανδία
3. Ιρλανδία
4. Ελβετία
5. Σουηδία
Χώρες, που αν και στρατιωτικά ουδέτερες,
είχαν σοσιαλιστικές οικονομίες στον Ψυχρό Πόλεμο:
1. Βοσνία και Ερζεγοβίνη
2. Μαυροβούνιο
3. ΠΓΔΜ
4. Σερβία
Η Μάλτα εισήλθε στο πρόγραμμα "Συνεργασία για την ειρήνη" το 1994. Με την αλλαγή της κυβέρνησης το 1996 αποχώρησε. Για το λόγο αυτό η Μάλτα δε συμμετέχει στις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για την Ασφάλεια και για την Άμυνα (European Security and Defence Policy ή ESDP), οι οποίες κάνουν χρήση των πληροφοριών του ΝΑΤΟ.
Η Κύπρος επίσης δε μετέχει στις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για την Ασφάλεια και για την Άμυνα (European Security and Defence Policy ή ESDP), οι οποίες κάνουν χρήση των πληροφοριών του ΝΑΤΟ. Αυτό γίνεται επειδή η Τουρκία αντιτίθεται στην ένταξη του νησιού στο πρόγραμμα "Συνεργασία για την ειρήνη" εξαιτίας του κυπριακού ζητήματος και την εμπλακή του ΝΑΤΟ το 1974